---
title: Periplus of the Euxine Sea
author: Arrian
source: 
publication-date: 130 - 131 CE
layout: narrative
---

Αὐτοκράτορι Καίσαρι Τραϊανῳ̃ Ἀδριανῳ̃ Σεβαστῳ̃ Ἀρριανὸς χαίρειν. ἐς Τραπεζου̃ντα ἥκομεν, πόλιν Ἑλληνίδα, ὡς λέγει ὁ Ξενοφω̃ν ἐκει̃νος, ἐπὶ θαλάσσῃ ᾠκισμένην, Σινωπέων
ἄποικον, καὶ τὴν θάλασσαν τὴν του̃ Εὐξείνου ἄσμενοι
κατείδομεν ὅθενπερ καὶ Ξενοφω̃ν καὶ σύ. καὶ οἱ βωμοὶ
ἀνεστα̃σιν ἤδη, λίθου μέντοι γε του̃ τραχέος, καὶ τὰ
γράμματα διὰ του̃το οὐκ εὔδηλα κεχάρακται, τὸ δὲ Ἑλληνικὸν ἐπίγραμμα καὶ ἡμαρτημένως γέγραπται, οἱ̃α δὴ
ὑπὸ βαρβάρων γραφέν. ἔγνωκα οὐ̃ν τούς τε βωμοὺς
λίθου λευκου̃ ἀναθει̃ναι, καὶ τὰ ἐπιγράμματα ἐγχαράξαι
εὐσήμοις τοι̃ς γράμμασιν. ὁ μὲν γὰρ ἀνδριὰς ἕστηκεν ὁ
σὸς τὸ μὲν σχη̃μα ἐπιτηδείως &μδαση; ἀποδείκνυσιν γὰρ τὴν θάλασσαν &μδαση; , τὴν δὲ ἐργασίαν οὔτε ὅμοιός σοι οὔτε
ἄλλως καλός· ὥστε πέμψον ἀνδριάντα ἄξιον ἐπονομάζεσθαι
σὸν ἐν τῳ̃ αὐτῳ̃ τούτῳ σχήματι· τὸ γὰρ χωρίον
ἐπιτηδειότατον ἐς μνήμην αἰώνιον.
πεποίηται δὲ καὶ ὁ νεὼς λίθου τετραγώνου οὐ φαύλως·
ἀλλὰ τὸ του̃ Ἑρμου̃ ἄγαλμα οὔτε του̃ νεὼ ἄξιόν ἐστιν οὔτε αὐτου̃ του̃ χωρίου. εἰ δέ σοι δοκει̃, πέμψον
μοι πεντάπουν μάλιστα Ἑρμου̃ ἄγαλμα· τηλικου̃τον γάρ
μοι δοκει̃ ἔσεσθαι ὥς γε πρὸς τὸν νεὼν σύμμετρον. καὶ
ἄλλο του̃ Φιλησίου τετράπουν· οὐ γὰρ ἀπὸ τρόπου 
δοκει̃ μοι σύνναος καὶ σύμβωμος ἔσεσθαι τῳ̃ προπάτορι.
καὶ ὃ μέν τις τῳ̃ Ἑρμῃ̃, ὃ δὲ τῳ̃ Φιλησίῳ, ὃ δὲ καὶ
ἀμφοι̃ν θύσει παριών. χαριου̃νται δὲ καὶ οὑ̃τοι κἀκει̃νοι
τῳ̃ τε Ἑρμῃ̃ καὶ τῳ̃ Φιλησίῳ· τῳ̃ μέν Ἑρμῃ̃, ὅτι τὸν
ἔγγονον αὐτου̃ τιμω̃σιν, τῳ̃ δὲ Φιλησίῳ, ὅτι τὸν αὐτου̃
προπάτορα. ὡς ἔγωγε καὶ ἐβουθύτησα ἐνταυ̃θα, οὐχ 
ὥσπερ ὁ Ξενοφω̃ν ἐκει̃νος ἐν Κάλπης λιμένι ὑφ᾽ ἁμάξης 
βου̃ν λαβὼν δι᾽ ἀπορίαν ἱερείων, ἀλλὰ τω̃ν Τραπεζουντίων
αὐτω̃ν παρασκευασάντων ἱερει̃ον οὐκ ἀγεννές. καὶ
ἐσπλαγχνευσάμεθα αὐτόθι καὶ τοι̃ς σπλάγχνοις ἐπεσπείσαμεν.
ὅτῳ δὲ πρώτῳ τἀγαθὰ ηὐχόμεθα, οὐ λανθάνομέν 
σε τόν τε τρόπον τὸν ἡμέτερον οὐκ ἀγνοου̃ντα
καὶ σαυτῳ̃ συνειδότα ὅτι ἄξιος εἰ̃ ὑπὲρ ὅτου πάντες ἃν
εὔξαιντο τἀγαθὰ κἂν ὅσοι ἡμω̃ν ἔλαττον ὑπὸ σου̃ εὐ̃
πεπόνθασιν.

ἔκ Τραπεζου̃ντος δὲ ὁρμηθέντες τῃ̃ μὲν πρώτῃ ἐς
Ὕσσου λιμένα κατήραμεν καὶ τοὺς πεζοὺς τοὺς ταύτῃ 
ἐγυμνάσαμεν· ἡ γὰρ τάξις αὕτη, ὡς οἰ̃σθα, πεζω̃ν ἐστιν
καὶ ἱππέας εἴκοσιν ἐς διακονίαν ἔχει. ἀλλὰ καὶ τούτους
τὰς λόγχας ἀκοντίσαι ἐδέησεν. ἐνθένδε ἐπλέομεν, τὰ 
μὲν πρω̃τα ται̃ς αὔραις ται̃ς ἐκ τω̃ν ποταμω̃ν πνεούσαις 
ἕωθεν καὶ ἅμα ται̃ς κώπαις διαχρώμενοι· ψυχραὶ
μὲν γὰρ ἠ̃σαν αἱ αὐ̃ραι, ὡς λέγει καὶ Ὅμηρος, οὐχ
ἱκαναὶ δὲ τοι̃ς ταχυναυτει̃ν βουλομένοις. εἰ̃τα γαλήνη
ἐπέλαβεν, ὥστε τῃ̃ εἰρεσίᾳ μόνῃ ἐχρώμεθα. ἔπειτα 
δὲ ἄφνω νεφέλη ἐπαναστα̃σα ἐξερράγη κατ᾽ εὐ̃ρον
μάλιστα, καὶ ἐπήνεγκεν πνευ̃μα ἐξαίσιον καὶ του̃το 
ἀκριβω̃ς ἐναντίον, ὅπερ κἂν μόνον ἀπώλεσεν ἡμα̃ς·
κοίλην μὲν γὰρ δι᾽ ὀλίγου τὴν θάλασσαν ἐποίησεν,
ὡς μὴ κατὰ τὰς κώπας μόνον ἀλλὰ καὶ ὑπὲρ τὰς παρεξειρεσίας
ἐπεσρει̃ν ἡμι̃ν ἑκατέρωθεν ἀφθόνως του̃
ὕδατος, του̃το δὴ τὸ τραγικόν, 

̔καὶ τὴν μὲν ἐξηντλου̃μεν, ἣ δ᾽ ἐπεσρέει?̓
ἀλλ᾽ οὐ πλάγιόν γε ἠ̃ν τὸ κλυδώνιον. ταύτῃ καὶ ἠνύτομεν
μόλις καὶ χαλεπω̃ς τῃ̃ εἰρεσίᾳ, καὶ μέντοι πολλὰ
παθόντες ἥκομεν ἐς τὰς Ἀθήνας.

ἔστιν γάρ τοι καὶ ἐν Πόντῳ τῳ̃ Εὐξείνῳ χωρίον οὕτω καλούμενον, καί τι καὶ Ἀθηνα̃ς ἱερόν ἐστιν αὐτόθι
Ἑλληνικόν, ὅθεν μοι δοκει̃ καὶ τὸ ὄνομα εἰ̃ναι του̃το
τῳ̃ χωρίῳ. καὶ φρούριόν τι ἐστὶν ἠμελημένον. ὁ δὲ
ὅρμος οἱ̃ος ὥρᾳ ἔτους δέχεσθαι οὐ πολλὰς ναυ̃ς καὶ
σκέπην ταύταις παρέχειν ἀπὸ νότου ἀνέμου καὶ αὐ̃ του̃ εὔρου· σῴζοιτο δ᾽ ἂν καὶ του̃ βορρα̃ τὰ ὁρμου̃ντα
πλοι̃α, ἀλλ᾽ οὐ του̃ γε ἀπαρκτίου οὐδὲ του̃ θρᾳσκίου
μὲν ἐν τῳ̃ Πόντῳ, σκίρωνος δὲ ἐν τῃ̃ Ἑλλάδι καλουμένου.
ἐς δὲ τὴν νύκτα βρονταί τε σκληραὶ καὶ ἀστραπαὶ
κατει̃χον, καὶ πνευ̃μα οὐ τὸ αὐτὸ ἔτι, ἀλλ᾽ ἐς νότον μεθειστήκει, καὶ δι᾽ ὀλίγου ἀπὸ του̃ νότου ἐς
λίβα ἄνεμον, καὶ ται̃ς ναυσὶν οὐκέτι ἀσφαλὴς ὁ ὅρμος
ἠ̃ν. πρὶν οὐ̃ν παντάπασιν ἀγριωθη̃ναι τὴν θάλασσαν,
ὅσας μὲν αὐτὸ τὸ χωρίον αἱ Ἀθη̃ναι δέξασθαι ἐδύναντο,
ταύτας αὐτου̃ ἐνεωλκήσαμεν, πλὴν τη̃ς τριήρους· αὕτη γὰρ πέτρᾳ τινὶ ὑφορμου̃σα ἀσφαλω̃ς ἐσάλευεν.

τὰς δὲ πολλὰς ἐδόκει πέμπειν ἐς τοὺς αἰγιαλοὺς τοὺς
πλησίον νεωλκηθησομένας. καὶ ἐνεωλκήθησαν ὥστε
ἀπαθει̃ς διαγενέσθαι πάσας πλὴν μια̃ς, ἥντινα ἐν τῳ̃
ὁρμίζεσθαι πρὸ του̃ καιρου̃ ἐπιστρέψασαν πλαγίαν ὑπολαβὸν τὸ κυ̃μα ἐξήνεγκεν ἐς τὴν ᾐόνα καὶ συνέτριψεν.
ἀπεσώθη μέντοι πάντα, οὐ τὰ ἱστία μόνον καὶ
τὰ σκεύη τὰ ναυτικὰ καὶ οἱ ἄνθρωποι, ἀλλὰ καὶ οἱ ἡ̃λοι,
καὶ ὁ κηρὸς ἀπεξύσθη, ὡς μηδενὸς ἄλλου ἢ ξύλων δει̃σθαι
ναυπηγησίμων ἐς τὴν κατασκευήν, ὡ̃ν παμπόλλη, χειμὼν ἐπὶ δύο ἡμέρας κατει̃χεν, καὶ ἠ̃ν ἀνάγκη μένειν·

ἐχρη̃ν γὰρ ἄρα μηδὲ τὰς ἐν τῳ̃ Πόντῳ Ἀθήνας παραπλευ̃σαι
ἡμα̃ς ὥσπερ τινὰ ὅρμον ἔρημον καὶ ἀνώνυμον.
ἐνθένδε ἄραντες ὑπὸ μὲν τὴν ἕω πλαγίου του̃ κλύδωνος

ἐπειρώμεθα, προϊούσης δὲ τη̃ς ἡμέρας βορρα̃ς 
ἐπιπνεύσας ὀλίγος κατέστησε τὴν θάλασσαν καὶ διατρεμη̃σαι 
ἐποίησεν. καὶ ἤλθομεν πρὸ τη̃ς μεσημβρίας
σταδίους πλείους ἢ πεντακοσίους ἐς Ἄψαρον[^e4801186-cf14-4184-b1a0-b07340fbd108], ἵναπερ
αἱ πέντε σπει̃ραί εἰσιν ἱδρυμέναι. καὶ τὴν μισθοφορὰν 
τῃ̃ στρατιᾳ̃ ἔδωκα καὶ τὰ ὅπλα εἰ̃δον καὶ τὸ τει̃χος καὶ
τὴν τάφρον καὶ τοὺς κάμνοντας καὶ του̃ σίτου τὴν παρασκευὴν
τὴν ἐνου̃σαν. ἥντινα δὲ ὑπὲρ αὐτω̃ν τὴν γνώμην
ἔσχον, ἐν τοι̃ς Ῥωμαϊκοϊς γράμμασιν γέγραπται.
ὁ δὲ Ἄψαρος[^8b844f2a-e0b9-40dd-9548-6fdf007fb1bd] τὸ χωρίον λέγουσιν ὅτι Ἄψυρτος ἐκαλει̃το 
πάλαι ποτέ· ἐνταυ̃θα γὰρ τὸν Ἄψυρτον ὑπὸ τη̃ς
Μηδείας ἀποθανει̃ν, καὶ τάφος Ἀψύρτου δείκνυται.
ἔπειτα διαφθαρη̃ναι τὸ ὄνομα ὑπὸ τω̃ν περιοίκων βαρβάρων,
καθάπερ καὶ ἄλλα πολλὰ διέφθαρται· ὁπότε 
καὶ τὰ Τύανα[^3f0e226b-f6c9-4ce9-9aa3-3cacc0744d1e] τὰ ἐν τοι̃ς Καππαδόκαις Θόανα λέγουσιν
ὅτι ὠνομάζετο ἐπὶ Θόαντι, τῳ̃ βασιλει̃ τω̃ν Ταύρων, ὃς
τοὺς ἀμφὶ Ὀρέστην καὶ Πυλάδην διώκων ἄχρι τη̃σδε
τη̃ς χώρας ἐλθει̃ν φημίζεται καὶ ἐνταυ̃θα νόσῳ ἀποθανει̃ν.
ποταμοὺς δὲ παρημείψαμεν ἐν τῳ̃ παράπλῳ τῳ̃ ἀπὸ

Τραπεζου̃ντος τόν τε Ὕσσον, ὅτου ἐπώνυμος Ὕσσου 
λιμήν, ὃς ἀπέχει Τραπεζου̃ντος σταδίους ὀγδοήκοντα καὶ
ἑκατόν, καὶ τὸν Ὄφιν, ὃς ἀπέχει Ὕσσου λιμένος ἐς ἐνενήκοντα
σταδίους μάλιστα καὶ ὁρίζει τὴν Κόλχων χώραν
ἀπὸ τη̃ς Θιαννικη̃ς. ἔπειτα τὸν Ψυχρὸν καλούμενον 
ποταμὸν διέχοντα ὅσον τριάκοντα σταδίους ἀπὸ 
του̃ Ὄφιος. ἔπειτα τὸν Καλὸν ποταμόν· καὶ οὑ̃τος τριάκοντα
διέχει ἀπὸ του̃ Ψυχρου̃. ἐχόμενος δέ ἐστιν ὁ
Ῥίζιος ποταμός, ἑκατὸν καὶ εἴκοσι σταδίους διέχων ἀπὸ

του̃ Καλου̃. καὶ ἀπὸ τούτου τριάκοντα Ἄσκουρος ἄλλος
ποταμός, καὶ Ἀδιηνός τις ἀπὸ του̃ Ἀσκούρου ἑξήκοντα·
ἐνθένδε ἐς Ἀθήνας ὀγδοήκοντα καὶ ἑκατόν. ται̃ς δὲ
Ἀθήναις Ζάγατις ποταμὸς ἑπτὰ μάλιστα σταδίους ἀπ᾽
αὐτω̃ν διέχων πρόσκειται. ἀπὸ δὲ τω̃ν Ἀθηνω̃ν ὁρμηθέντες τὸν Πρύτανιν[^52c64089-01c8-4a73-99dd-d28afc6c5af9] παρημείψαμεν, ἵναπερ καὶ τὰ
Ἀγχιάλου βασίλειά ἐστιν. καὶ οὑ̃τος ἀπέχει τεσσαράκοντα
σταδίους ἀπὸ τω̃ν Ἀθηνω̃ν. του̃ Πρυτάνεως[^7010dcd9-ac7f-4bc7-9d87-fd87b9e3c966] δὲ
ἔχεται ὁ Πυξίτης ποταμός· στάδιοι ἐνενήκοντα ἐν μέσῳ
ἀμφοι̃ν. καὶ ἀπὸ του̃ Πυξίτου ἐς Ἄρχαβιν ἄλλοι ἐνενήκοντα, ἀπὸ δὲ Ἀρχάβιος ἐς Ἄψαρον ἑξήκοντα. ἀπὸ δὲ
Ἀψάρου ἄραντες τὸν Ἄκαμψιν παρημείψαμεν νύκτωρ,
ἐς πεντεκαίδεκα σταδίους ἀπέχοντα του̃ Ἀψάρου. ὁ
δὲ Βαθὺς ποταμὸς ἑβδομήκοντα καὶ πέντε ἀπέχει τούτου,
καὶ ὁ Ἀκινάσης[^40ffa3fe-073b-4a5f-b4c1-c3f963edfa48] ἀπὸ του̃ Βαθέος[^6d593939-9e8f-486a-8431-83cb35e55163] ἐνενήκοντα, ἐνενήκοντα δὲ καὶ ἀπὸ Ἀκινάσου ὁ Ἰ̃σις. ναυσίποροι δέ
εἰσιν ὅ τε Ἄκαμψις καὶ ὁ Ἰ̃σις, καὶ αὔρας τὰς ἑωθινὰς
ἰσχυρὰς ἐκπέμπουσιν. ἀπὸ δὲ Ἴσιος τὸν Μω̃γρον παρημείψαμεν.
ἐνενήκοντα στάδιοι μεταξὺ του̃ Μώγρου
εἰσὶν καὶ του̃ Ἴσιος. καὶ οὑ̃τος ναυσίπορος.
ἐνθένδε ἐς τὸν Φα̃σιν ἐσεπλεύσαμεν ἐνενήκοντα
του̃ Μώγρου διέχοντα, ποταμω̃ν ὡ̃ν ἐγὼ ἔγνων κουφότατον
ὕδωρ παρεχόμενον καὶ τὴν χρόαν μάλιστα
ἐξηλλαγμένον. τὴν μὲν γὰρ κουφότητα τῳ̃ τε σταθμῳ̃
τεκμαίροιτο ἄν τις , καὶ πρὸ τούτου, ὅτι ἐπιπλει̃ τῃ̃ θαλάσσῃ, οὐχὶ δὲ συμμίγνυται, καθάπερ τῳ̃ Πηνειῳ̃ τὸν
Τιταρήσιον λέγει ἐπιρρει̃ν Ὅμηρος?̔καθύπερθεν ἠύτ᾽
ἔλαιον᾽. καὶ ἠ̃ν κατὰ μὲν του̃ ἐπιρρέοντος βάψαντα
γλυκὺ τὸ ὕδωρ ἀνιμήσασθαι, εἰ δὲ ἐς βάθος τις καθη̃κεν
τὴν κάλπιν, ἁλμυρόν. καίτοι ὁ πα̃ς Πόντος πολύ τι γλυκυτέρου του̃ ὑδατός ἐστιν ἤπερ ἡ ἔξω θάλασσα·
καὶ τούτου τὸ αἴτιον οἱ ποταμοί εἰσιν, οὔτε πλη̃θος οὔτε

μέγεθος σταθμητοὶ ὄντες. τεκμήριον δὲ τη̃ς γλυκύτητος 
εἰ τεκμηρίων δει̃ ἐπὶ τοι̃ς αἰσθήσει φαινομένοις,
ὅτι πάντα τὰ βοσκήματα οἱ προσοικου̃ντες τῃ̃ θαλάσσῃ
ἐπὶ τὴν θάλασσαν κατάγουσιν καὶ ἀπ᾽ αὐτη̃ς ποτίζουσιν·
τὰ δὲ πίνοντά τε ἡδέως ὁρα̃ται, καὶ λόγος κατέχει ὅτι
καὶ ὠφέλιμον αὐτοι̃ς του̃το τὸ ποτόν ἐστιν του̃ γλυκέος
μα̃λλον, ἡ δὲ χρόα τῳ̃ Φάσιδι οἵα ἀπὸ μολίβδου ἢ κασσιτέρου 
βεβαμμένου του̃ ὕδατος· καταστὰν δὲ καθαρώτατον
γίγνεται. οὐ τοίνυν νενόμισται ἐσκομίσαι ὕδωρ
ἐς τὸν Φα̃σιν τοὺς ἐσπλέοντας, ἀλλ᾽ ἐπειδὰν ἐσβάλωσιν
ἤδη ἐς τὸν ῥου̃ν, παραγγέλλεται πα̃ν ἐκχέαι τὸ
ἐνὸν ὕδωρ ἐν ται̃ς ναυσίν· εἰ δὲ μή, λόγος κατέχει ὅτι
οἱ τούτου ἀμελήσαντες οὐκ εὐπλοου̃σιν. τὸ δὲ ὕδωρ 
του̃ Φάσιδος οὐ σήπεται, ἀλλὰ μένει ἀκραιφνὲς καὶ
ὑπὲρ δέκατον ἔτος, πλήν γε δὴ ὅτι τὸ γλυκύτερον μεταβάλλει.
ἐσβαλλόντων δὲ ἐς τὸν Φα̃σιν ἐν ἀριστερᾳ̃ ἵδρυται

ἡ Φασιανὴ θεός. εἴη δ᾽ ἂν ἀπό γε του̃ σχήματος 
τεκμαιρομένῳ ἡ Ῥέα· καὶ γὰρ κύμβαλον μετὰ χει̃ρας ἔχει
καὶ λέοντας ὑπὸ τῳ̃ θρόνῳ, καὶ κάθηται ὥσπερ ἐν τῳ̃
Μητρῴῳ Ἀθήνησιν ἡ του̃ Φειδίου. ἐνταυ̃θα καὶ ἡ 
ἄγκυρα δείκνυται τη̃ς Ἀργου̃ς. καὶ ἡ μὲν σιδηρα̃ οὐκ
ἔδοξέ μοι εἰ̃ναι παλαιά &μδαση; καίτοι τὸ μέγεθος οὐ κατὰ
τὰς νυ̃ν ἀγκύρας ἐστίν, καὶ τὸ σχη̃μα ἀμηγέπη ἐξηλλαγμένη &μδαση; ,
ἀλλὰ νεωτέρα μοι ἐφάνη εἰ̃ναι του̃ χρόνου. λιθίνης
δέ τινος ἄλλης θραύσματα ἐδείκνυτο παλαιά, ὡς
ταυ̃τα μα̃λλον εἰκάσαι ἐκει̃να εἰ̃ναι τὰ λείψανα τη̃ς ἀγκύρας
τη̃ς Ἀργου̃ς. ἄλλο δὲ οὐδὲν ὑπόμνημα ἠ̃ν ἐνταυ̃θα
τω̃ν μύθων τω̃ν ἀμφὶ τὸν Ἰάσονα. τὸ μέντοι φρούριον 
αὐτό, ἵναπερ κάθηνται τετρακόσιοι στρατιω̃ται ἐπίλεκτοι, 
τῃ̃ τε φύσει του̃ χώρου ὀχυρώτατον εἰ̃ναί μοι ἔδοξεν,
καὶ ἐν ἐπιτηδειοτάτῳ κει̃σθαι πρὸς ἀσφάλειαν τω̃ν

ταύτῃ πλεόντων. καὶ τάφρος διπλη̃ περιβέβληται τῳ̃
τείχει, εὐρει̃α ἑκατέρα. πάλαι μὲν οὐ̃ν γήινον τὸ τει̃χος
ἠ̃ν, καὶ πύργοι ξύλινοι ἐφειστήκεσαν· νυ̃ν δὲ ἐκ
πλίνθου ὀπτη̃ς πεποίηται καὶ αὐτὸ καὶ οἱ πύργοι· καὶ
τεθεμελίωται ἀσφαλω̃ς, καὶ μηχαναὶ ἐφεστα̃σιν, καὶ ἑνὶ λόγῳ, πα̃σιν ἐξήρτυται πρὸς τὸ μηδὲ πελάσαι ἂν τινα
αὐτῳ̃ τω̃ν βαρβάρων, μήτι γε δὴ ἐς κίνδυνον καταστη̃σαι
πολιορκίας τοὺς ἐν αὐτῳ̃ φρουρου̃ντας. ἐπειδὴ δὲ
καὶ τὸν ὅρμον ἐχρη̃ν ἀσφαλη̃ εἰ̃ναι ται̃ς ναυσὶ καὶ ὅσα
ἔξω του̃ φρουρίου κατῳκει̃το ὑπό τε τω̃ν πεπαυμένων τη̃ς στρατια̃ς καί τινων καὶ ἄλλων ἐμπορικω̃ν ἀνθρώπων,
ἔδοξέ μοι ἀπὸ τη̃ς διπλη̃ς τάφρου, ἣ περιβέβληται
τῳ̃ τείχει, ἄλλην τάφρον ἐμβαλει̃ν ὡς ἐπὶ .τὸν ποταμόν,
ἣ τό τε ναύσταθμον περιέξει καὶ τὰς ἔξω του̃ τείχους οἰκίας.
ἀπὸ δὲ του̃ Φάσιδος Χαρίεντα ποταμὸν παρημείψαμεν
ναυσίπορον· στάδιοι μεταξὺ ἀμφοι̃ν ἐνενήκοντα. 
καὶ ἀπὸ του̃ Χαρίεντος ἐς Χω̃βον ποταμὸν ἐσεπλεύσαμεν
ἄλλους ἐνενήκοντα, ἵναπερ καὶ ὡρμίσθημεν. ὡ̃ν δὲ
ἕνεκα, καὶ ὅσα ἐνταυ̃θα ἐπράξαμεν, δηλώσει σοι τὰ Ῥωμαϊκὰ γράμματα. ἀπὸ δὲ του̃ Χώβου Σιγγάμην ποταμὸν
παρημείψαμεν ναυσίπορον· διέχει δὲ του̃ Χώβου σταδίους
ἐς δέκα καὶ διακοσίους μάλιστα. ἔχεται δὲ του̃
Σιγγάμου Ταρσούρας ποταμός· στάδιοι εἴκοσι καὶ ἑκατὸν
μεταξὺ ἀμφοι̃ν. ὁ δὲ Ἵππος ποταμὸς του̃ Ταρσούρου πεντήκοντα σταδίους καὶ ἑκατὸν διέχει, καὶ του̃ Ἵππου
ὁ Ἀστέλεφος τριάκοντα. παραμείψαντες δὲ τὸν Ἀστέλεφον
ἐς Σεβαστόπολιν ἥκομεν πρὸ μεσημβρίας, ἀπὸ
Χώβου ὁρμηθέντες, σταδίους εἴκοσι καὶ ἑκατὸν τοὺς
ἀπὸ Ἀστελέφου, ὡς καὶ τὴν μισθοφορὰν τοι̃ς στρατιώταις δου̃ναι τη̃ς αὐτη̃ς ἡμέρας, καὶ τοὺς ἵππους καὶ τὰ
ὅπλα ἰδει̃ν καὶ τοὺς ἱππέας ἀναπηδω̃ντας ἐπὶ τοὺς ἵππους

καὶ τοὺς κάμνοντας καὶ τὸν σι̃τον, καὶ τὸ τει̃χος
περιελθει̃ν καὶ τὴν τάφρον. στάδιοι ἀπὸ Χώβου 
ἐς Σεβαστόπολιν τριάκοντα καὶ ἑξακόσιοι· ἀπὸ Τραπεζου̃ντος
δὲ ἐς Σεβαστόπολιν ἑξήκοντα καὶ διακόσιοι
καὶ δισχίλιοι. ἡ δὲ Σεβαστόπολις πάλαι Διοσκουριὰς
ἐκαλει̃το, ἄποικος Μιλησίων.
ἔθνη δὲ παρημείψαμεν τάδε.

Τραπεζουντίοις μέν, καθάπερ καὶ Ξενοφω̃ν λέγει, Κόλχοι[^ad2d2701-8891-4e9b-802e-8cd684bed985] ὅμοροι. καὶ οὓς 
λέγει τοὺς μαχιμωτάτους καὶ ἐχθροτάτους εἰ̃ναι τοι̃ς
Τραπεζουντίοις, ἐκει̃νος μὲν Δρίλας ὀνομάζει, ἐμοὶ δὲ
δοκου̃σιν οἱ Σάννοι οὑ̃τοι εἰ̃ναι. καὶ γὰρ μαχιμώτατοί
εἰσιν ἐς του̃το ἔτι καὶ τοι̃ς Τραπεζουντίοις ἐχθρότατοι,
καὶ χωρία ὀχυρὰ οἰκου̃σιν, ἔθνος ἀβασίλευτον καὶ πάλαι 
μὲν καὶ φόρου ὑποτελὲς Ῥωμαίοις, ὑπὸ δὲ του̃ λῃστεύειν
οὐκ ἀκριβου̃σιν τὴν ἀποφοράν. ἀλλὰ νυ̃ν γε διδόντος
θεου̃ ἀκριβώσουσιν, ἢ ἐξελου̃μεν αὐτούς. τούτων
δὲ ἔχονται Μάκρωνες καὶ Ἡνίοχοι· βασιλεὺς δ᾽ αὐτω̃ν
Ἀγχίαλος. Μακρώνων δὲ καὶ Ἡνιόχων ἐχόμενοι Ζυδρει̃ται·
Φαρασμάνου οὑ̃τοι ὑπήκοοι. Ζυδρειτω̃ν δὲ
Λαζοί· βασιλεὺς δὲ Λαζω̃ν Μαλάσσας, ὃς τὴν βασιλείαν 
παρὰ σου̃ ἔχει. Λαζω̃ν δὲ Ἀψίλαι[^95271f3b-db1a-4e37-af15-89fdf901eb5e] ἔχονται· βασιλεὺς 
δὲ αὐτω̃ν Ἰουλιανός· οὑ̃τος, ἐκ του̃ πατρὸς του̃
σου̃ τὴν βασιλείαν ἔχει. Ἀψίλαις[^c6d1ecd7-0a20-4133-b7bd-2af85cba54f0] δὲ ὅμοροι Ἀβασκοί[^668d7d29-7405-450a-99ad-f9195aa4dffb]·
καὶ Ἀβασκω̃ν βασιλεὺς Ῥησμάγας· καὶ οὑ̃τος παρὰ σου̃
τὴν βασιλείαν ἔχει. Ἀβασκω̃ν[^e7fa8522-c312-4300-b61a-3154b161c341] δὲ ἐχόμενοι Σανίγαι, ἵναπερ
καὶ ἡ Σεβαστόπολις ᾤκισται· Σανιγω̃ν βασιλεὺς
Σπαδάγας ἐκ σου̃ τὴν βασιλείαν ἔχει. &μδαση; μέχρι μὲν δὴ 
Άψάρου ὡς πρὸς ἕω ἐπλέομεν ἐν δεξιᾳ̃ του̃ Εὐξείνου, 
ὁ δὲ Ἄψαρος πέρας ἐφάνη μοι εἰ̃ναι κατὰ μη̃κος του̃
Πόντου· ἔνθεν γὰρ ἤδη πρὸς ἄρκτον ὁ πλου̃ς ἡμι̃ν ἐγίγνετο
ἔστε ἐπὶ Χω̃βον ποταμόν, καὶ ὑπὲρ τὸν Χω̃βον ἐπὶ
τὸν Σιγγάμην. ἀπὸ δὲ Σιγγάμου ἐκάμπτομεν ἐς τὴν λαιὰν

πλευρὰν του̃ Πόντου ἔστε ἐπὶ τὸν Ἵππον ποταμόν. ἀπὸ
δὲ του̃ Ἵππου ὡς ἐπ᾽ Ἀστέλεφον καὶ Διοσκουριάδα κατείδομεν
τὸν Καύκασον τὸ ὄρος, τὸ ὕψος μάλιστα κατὰ
τὰς Ἄλπεις τὰς Κελτικάς. καὶ του̃ Καυκάσου κορυφή
τις ἐδείκνυτο &μδαση; στρόβιλος τῃ̃ κορυφῃ̃ ὄνομα &μδαση; , ἵναπερ ὁ Προμηθεὺς κρεμασθη̃ναι ὑπὸ Ἡφαίστου κατὰ πρόσταξιν
Διὸς μυθεύεται.

τὰ δὲ ἀπὸ Βοσπόρου του̃ Θρᾳκίου ἔστε ἐπὶ Τραπεζου̃ντα
πόλιν ὡ̃δε ἔχει. κατὰ τὸν Θρᾴκιον Βόσπορον καὶ
τὸ στόμα του̃ Εὐξείνου Πόντου ἐν τοι̃ς δεξιοι̃ς τη̃ς Ἀσίας μέρεσιν, ἅπερ ἐστὶ του̃ Βιθυνω̃ν ἔθνους, κει̃ται χωρίον
λεγόμενον Ἱερόν, ἐν ᾡ̃ νεώς ἐστι Διὸς Οὐρίου
οὕτω προσαγορευομένου. του̃το δὲ τὸ χωρίον ἀφετήριόν
ἐστι τοι̃ς ἐς τὸν Πόντον πλέουσιν. ἐσπλεύσαντι δὲ
ἐς τὸν Πόντον, ἐν δεξιᾳ̃ δὲ τὴν Ἀσίαν ἔχοντι καὶ περιπλέοντι τὸ ἐχόμενον μέρος του̃ Βιθυνω̃ν ἔθνους τὸ
πρὸς τὸν Πόντον κείμενον, ὁ περίπλους ὡ̃δε ἔχει. τὸ
Ἱερὸν τοὺ Διὸς του̃ Οὐρίου διέχει ἀπὸ Βυζαντίου σταδίους
εἴκοσι καὶ ἑκατόν. καὶ ἔστιν Στενότατον ταύτῃ
τὸ στόμα του̃ Πόντου καλούμενον, καθ᾽ ὅ τι ἐσβάλλει ἐς τὴν Προποντίδα. ταυ̃τα μὲν εἰδότι σοι λέγω. ἀπὸ
δὲ του̃ Ἱερου̃ πλέοντι ἐν δεξιᾳ̃ Ῥήβας ποταμός· σταδίους
διέχει του̃ Ἱερου̃ του̃ Διὸς ἐνενήκοντα. ἔπειτα
ἡ Μέλαινα ἄκρα ὡ̃δε καλουμένη, πεντήκοντα καὶ ἑκατόν.
ἀπὸ Μελαίνης ἄκρας ἐς Ἀρτάνην ποταμόν, ἵνα καὶ ὅρμος ναυσὶ σμικραι̃ς πρὸς ἱερῳ̃ Ἀφροδίτης, πεντήκοντα
ἄλλοι καὶ ἑκατόν. ἀπὸ δὲ Ἀρτάνου ἐς Ψίλλιν ποταμὸν
πεντήκοντα καὶ ἑκατόν· καὶ πλοι̃α σμικρὰ ὁρμίζοιτο ἂν
πρὸς τῃ̃ πέτρᾳ τῃ̃ ἀνεχούσῃ οὐ πόρρω ἀπὸ του̃ ποταμου̃
τω̃ν ἐκβολω̃ν. ἐνθένδε ἐς Κάλπης λιμένα δέκα καὶ διακόσιοι στάδιοι. ὁ δὲ Κάλπης λιμὴν ὁποι̃όν τι χωρίον
ἐστιν καὶ ὁποι̃ος ὅρμος, καὶ ὅτι πηγὴ ἐν αὐτῳ̃ ψυχρου̃

καὶ καθαρου̃ ὕδατος, καὶ ὅτι ὑ̃λαι πρὸς τῃ̃ θαλάσσῃ ξύλων
ναυπηγησίμων, καὶ αὑ̃ται ἔνθηροι, ταυ̃τα Ξενοφω̃ντι
τῳ̃ πρεσβυτέρῳ λέλεκται.
ἀπὸ Κάλπης λιμένος ἐς Ῥόην στάδιοι εἴκοσιν· ὅρμος

ναυσὶ σμικραι̃ς. ἀπὸ Ῥόης ἐς Ἀπολλωνίαν νη̃σον 
σμικράν, ὀλίγον διέχουσαν τη̃ς ἠπείρου, ἄλλοι εἴκοσι.
λιμὴν ὑπὸ τῃ̃ νησι̃δι. καὶ ἔνθεν ἐς Χηλὰς στάδιοι εἴκοσιν.
ἀπὸ Χηλω̃ν ὀγδοήκοντα καὶ ἑκατόν, ἵναπερ Σαγγάριος
ποταμὸς ἐσβάλλει ἐς τὸν Πόντον. ἐνθένδε ἐς του̃ Ὑπίου 
τὰς ἐκβολὰς ἄλλοι ὀγδοήκοντα καὶ ἑκατόν. ἐς δὲ
Λίλλιον ἐμπόριον ἀπὸ του̃ Ὑπίου στάδιοι ἑκατόν, καὶ 
ἀπὸ του̃ Λιλλίου ἐς Ἐλαι̃ον ἑξήκοντα. ἐνθένδε ἐς Κάλητα,
ἄλλο ἐμπόριον, εἴκοσι καὶ ἑκατόν. ἀπὸ Κάλητος 
ἐς Λύκον ποταμὸν ὀγδοήκοντα, ἀπὸ δὲ Λύκου ἐς Ἡράκλειαν
πόλιν Ἑλληνίδα Δωρικήν, Μεγαρέων ἄποικον,
στάδιοι εἴκοσιν. ἐν Ἡρακλείᾳ ὅρμος ναυσίν, ἀπὸ δὲ 
Ἡρακλείας ἐπὶ μὲν τὸ Μητρῳ̃ον καλούμενον στάδιοι
ὀγδοήκοντα. ἐνθένδε ἐς τὸ Ποσείδειον τεσσαράκοντα, 
καὶ ἔνθεν ἐς Τυνδαρίδας πέντε καὶ τεσσαράκοντα, πέντε
δὲ καὶ δέκα ἐνθένδε ἐπὶ τὸ Νυμφαι̃ον. καὶ ἀπὸ του̃
Νυμφαίου ἐπὶ τὸν Ὀξίναν ποταμὸν τριάκοντα. καὶ
ἀπὸ Ὀξίνα ἐς Σανδαράκην ἐνενήκοντα. Σανδαράκη ὅρμος
ναυσὶ σμικραι̃ς. ἐνθένδε ἐς Κρηνίδας ἑξήκοντα. 
καὶ ἀπὸ Κρηνίδων ἐς Ψύλλαν ἐμπόριον τριάκοντα. ἐνθένδε
ἐς Τίον, πόλιν Ἑλληνίδα Ἰωνικήν, ἐπὶ θαλάσσῃ
οἰκουμένην, Μιλησίων καὶ ταύτην ἄποικον, ἐνενήκοντα.
ἀπὸ δὲ Τίου ἐς Βιλλαι̃ον ποταμὸν στάδιοι εἴκοσιν. ἀπὸ
δὲ Βιλλαίου ἐπὶ τὸν Παρθένιον ποταμὸν στάδιοι ἑκατόν.
μέχρι του̃δε Θρᾳ̃κες οἱ Βιθυνοὶ νέμονται, ὡ̃ν καὶ Ξενοφω̃ν 
ἐν τῃ̃ συγγραφῃ̃ μνήμην ἐποιήσατο ὅτι μαχιμώτατοι
εἰ̃εν τω̃ν κατὰ τὴν Ἀσίαν, καὶ τὰ πολλὰ κακὰ ἡ
στρατιὰ τω̃ν Ἑλλήνων ὅτι ἐν τῃ̃δε τῃ̃ χώρᾳ ἔπαθεν,

ἐπειδὴ ἀπεχωρίσθησαν οἱ Ἀρκάδες ἀπό τε τη̃ς Χειρισόφου
καὶ τη̃ς Ξενοφω̃ντος μερίδος. 

τὰ δὲ ἀπὸ του̃δε ἤδη Παφλαγονία. ἀπὸ Παρθενίου
ἐς Ἄμαστριν πόλιν Ἑλληνίδα στάδιοι ἐνενήκοντα· ὅρμος
ναυσίν. ἐνθένδε ἐς Ἐρυθίνους ἑξήκοντα. καὶ ἀπὸ Ἐρυθίνων ἐς Κρω̃μναν ἄλλοι ἐξήκοντα. ἐνθένδε ἐς
Κύτωρον ἐνενήκοντα. ὅρμος ναυσὶν ἐν Κυτώρῳ. καὶ
ἀπὸ Κυτώρου ἐς Αἰγιαλοὺς ἑξήκοντα. ἐς δὲ Θύμηνα
ἐνενήκοντα. καὶ ἐς Κάραμβιν εἴκοσι καὶ ἑκατόν. ἐνθένδε
ἐς Ζεφύριον ἑξήκοντα. ἀπὸ δὲ Ζεφυρίου ἐς Ἀβώνου τει̃χος, πόλιν σμικράν, πεντήκοντα καὶ ἑκατόν·
ὅρμος ναυσὶν οὐκ ἀσφαλής, σαλεύοιεν δ᾽ ἂν ἀπαθει̃ς,
εἰ μὴ μέγας χειμὼν κατάσχοι. ἀπὸ δὲ Ἀβώνου τείχους ἐς
Αἰγινήτην ἄλλοι πεντήκοντα καὶ ἑκατόν. ἐνθένδε ἐς
Κίνωλιν ἐμπόριον ἄλλοι ἑξήκοντα. καὶ ἐν Κινώλι σαλεύοιεν ἂν νη̃ες ὥρᾳ ἔτους. ἀπὸ δὲ Κινώλιος ἐς Σιεφάνην 
ὀγδοήκοντα καὶ ἑκατόν· ὅρμος ναυσὶν ἀσφαλής.
ἀπὸ δὲ Στεφάνης ἐς Ποταμοὺς πεντήκοντα καὶ ἑκατόν.
ἐνθένδε ἐς Λεπτὴν ἄκραν ἑκατὸν καὶ εἴκοσιν. ἀπὸ δὲ
Λεπτη̃ς ἄκρας ἐς Ἁρμένην ἑξήκοντα· λιμὴν αὐτόθι. καὶ Ξενοφω̃ν τη̃ς Ἁρμένης ἐμνημόνευσεν. καὶ ἔνθεν ἐς
Σινώπην στάδιοι τεσσαράκοντα· Σινωπη̃ς Μιλησίων
ἄποικοι. ἀπὸ δὲ Σινώπης ἐς Κάρουσαν πεντήκοντα καὶ
ἑκατόν· σάλος ναυσίν. ἐνθένδε ἐς Ζάγωρα ἄλλοι αὐ̃
πεντήκοντα καὶ ἑκατόν. ἐνθένδε ἐς τὸν Ἅλυν ποταμὸν τριακόσιοι. 
οὑ̃τος ὁ ποταμὸς πάλαι μὲν ὅρος ἠ̃ν τη̃ς Κροἵ??̓ου βασιλείας
καὶ τη̃ς Περσω̃ν, νυ̃ν δὲ ὑπὸ τῃ̃ Ῥωμαίων ἐπικρατείᾳ
ῥει̃, οὐκ ἀπὸ μεσημβρίας, ὡς λέγει Ἡρόδοτος,
ἀλλ᾽ ἀπὸ ἀνίσχοντος ἡλίου. καθ᾽ ὅ τι δὲ ἐσβάλλει ἐς τὸν Πόντον, ὁρίζει τὰ Σινωπέων καὶ Ἀμισηνω̃ν ἔργα.
ἀπὸ δὲ Ἅλυος ποταμου̃ ἐς Ναύσταθμον στάδιοι ἐνενήκοντα,

ἵναπερ καὶ λίμνη ἐστίν. ἐνθένδε ἐς Κωνώπιον
ἄλλην λίμνην ἄλλοι αὐ̃ πεντήκοντα. ἀπὸ σὲ Κωνωπίου
ἐς Εὐσήνην ἑκατὸν καὶ εἴκοσιν. ἐνθένδε ἐς Ἀμισὸν 
ἑκατὸν καὶ ἑξήκοντα. Ἀμισός, πόλις Ἑλληνίς, Ἀθηναίων
ἄποικος, ἐπὶ θαλάσσῃ οἰκει̃ται. ἀπὸ δὲ Ἀμισου̃
ἐς Ἀγκω̃να λιμένα, ἵναπερ καὶ ὁ Ἰ̃ρις ἐσβάλλει ἐς τὸν
Πόντον, στάδιοι ἐξήκοντα καὶ ἑκατόν. ἀπὸ δὲ του̃ Ἴριος
τω̃ν ἐκβολω̃ν ἐς Ἡράκλειον ἑξήκοντα καὶ τριακόσιοι·
ὅρμος ναυσίν. ἐνθένδε ἐπὶ τὸν Θερμώδοντα ποταμὸν
τεσσαράκοντα. οὑ̃τος ὁ Θερμώδων ἐστίν, ἵναπερ αἱ
Ἀμαζόνες οἰκη̃σαι λέγονται.
ἀπὸ δὲ Θερμώδοντος ἐς Βη̃ριν ποταμὸν στάδιοι ἐνενήκοντα.

ἐνθένδε ἐς Θόαριν ποταμὸν ἐξήκοντα. ἀπὸδὲ 
Θοάριος ἐς Οἰνόην τριάκοντα. ἀπὸ Οἰνόης ἐς Φιγαμου̃ντα
ποταμὸν τεσσαράκοντα. ἐνθένδε ἐς Φαδισάνην
φρούριον πεντήκοντα καὶ ἑκατόν. ἐνθένδε ἐς Πολεμώνιον 
πόλιν στάδιοι δέκα. ἀπὸ Πολεμωνίου ἐς ἄκραν 
Ἰασόνιον καλουμένην στάδιοι τριάκοντα καὶ ἑκατόν. ἐνθένδε
ἐς Κιλίκων νη̃σον πεντεκαίδεκα στάδιοι. ἀπὸ 
δὲ Κιλίκων νήσου ἐς Βοω̃να πέντε καὶ ἑβδομήκοντα. ἐν
Βοω̃νι ὅρμος ναυσίν. ἐνθένδε ἐς Κοτύωρα ἐνενήκοντα.
ταύτης ὡς πόλεως Ξενοφω̃ν ἐμνημόνευσεν, καὶ λέγει Σινωπέων
ἄποικον εἰ̃ναι· νυ̃ν δὲ κώμη ἐστίν, καὶ οὐδὲ
αὐτὴ μεγάλη. ἀπὸ Κοτυώρων ἐς Μελάνθιον ποταμὸν
στάδιοι μάλιστα ἑξήκοντα. ἐνδένδε ἐς Φαρματηνὸν ἄλλον 
ποταμὸν πεντήκοντα καὶ ἑκατὸν. καὶ ἔνθεν ἐς Φαρνακίαν
εἴκοσι καὶ ἑκατόν. αὕτη ἡ Φαρνακία πάλαι 
Κερασου̃ς ἐκαλει̃το, Σινωπέων καὶ αὕτη ἄποικος. ἐνθένδε
ἐς τὴν Ἀρητιάδα νη̃σον τριάκοντα. καὶ ἔνθεν ἐς
Ζεφύριον εἴκοσι καὶ ἑκατόν· ὅρμος ναυσίν. ἀπὸ δὲ Ζεφυρίου
ἐς Τρίπολιν στάδιοι ἐνενήκοντα. ἐνθένδε ἐς τὰ
Ἀργύρια στάδιοι εἴκοσιν. ἐκ δὲ τω̃ν Ἀργυρίων ἐς 

Φιλοκάλειαν ἐνενήκοντα. ἐνθένδε ἐς Κόραλλα ἑκατόν.
ἀπὸ δὲ Κοράλλων ἐς Ἱερὸν ὄρος πεντήκοντα καὶ ἑκατόν.
ἀπὸ δὲ Ἱερου̃ ὄρους ἐς Κορδύλην τεσσαράκοντα·
ὅρμος ναυσίν. ἀπὸ δὲ Κορδύλης ἐς Ἑρμώνασσαν πέντε
καὶ τεσσαράκοντα. καὶ δευ̃ρο ὅρμος. ἀπὸ δὲ Ἑρμωνάσσης ἐς Τραπεζου̃ντα στάδιοι ἑξήκοντα. ἐνταυ̃θα σὺ
ποιει̃ς λιμένα· πάλαι γάρ, ὅσον ἀποσαλεύειν ὥρᾳ ἔτους, ὅρμος ᾐ̃ν. 

τὰ δὲ ἀπὸ Τραπεζου̃ντος διαστήματα μέχρι Διοσκουριάδος
προείρηται διὰ τω̃ν ποταμω̃ν ἀναμετρηθέντα. ἀθροίζονται δὲ ἀπὸ Τραπεζου̃ντος ἐς Διοσκουριάδα,
τὴν νυ̃ν Σεβαστόπολιν καλουμένην, στάδιοι δισχίλιοι
διακόσιοι ἑξήκοντα. τάδε μὲν τὰ ἀπὸ Βυζαντίου πλεόντων
ἐν δεξια̃ ὡς ἐπὶ Διοσκουριάδα, ἐς ὅπερ στρατόπεδον
τελευτᾳ̃ Ῥωμαίοις ἡ ἐπικράτεια ἐν δεξιᾳ̃ ἐσπλεόντων ἐς τὸν Πόντον. ἐπεὶ δὲ ἐπυθόμην Κότυν τετελευτηκέναι,
τὸν βασιλέα του̃ Βοσπόρου του̃ Κιμμερίου καλουμένου
ἐπιμελὲς ἐποιησάμην καὶ τὸν μέχρι του̃ Βοσπόρου[^c6c49c88-bd9f-4fb7-8dfe-7f9c7d6cb743]
πλου̃ν δηλω̃σαί σοι, ὡς, εἴ τι βουλεύοιο περὶ του̃
Βοσπόρου[^194829e5-9138-471b-8540-0818df3d50f7], ὑπάρχει σοι καὶ τόνδε τὸν πλου̃ν μὴ ἀγνοου̃ντι βουλεύεσθαι.
ὁρμηθει̃σιν οὐ̃ν ἐκ Διοσκουριάδος πρω̃τος ἂν εἴη
ὅρμος ἐν Πιτυου̃ντι· στάδιοι τριακόσιοι πεντήκοντα. ἐνθένδε
ἐς τὴν Νιτικὴν στάδιοι πεντήκοντα καὶ ἑκατόν,
ἵναπερ πάλαι ᾤκει ἔθνος Σκυθικόν, οὑ̃ μνήμην ποιει̃ται ὁ λογοποιὸς Ἡρόδοτος, καὶ λέγει τούτους εἰ̃ναι
τοὺς φθειροτρωκτέοντας, καὶ ἐς του̃το ἔτι ἡ δόξα ἡ
αὐτὴ ὑπὲρ αὐτω̃ν κατέχει. ἐκ δὲ Νιτικη̃ς ἐς Ἄβασκον
ποταμὸν στάδιοι ἐνενήκοντα. ὁ δὲ Βόργυς[^6dd6a6b3-4297-43fc-a760-2e88c193f5f8] του̃ Ἀβάσκου
διέχει σταδίους ἑκατὸν καὶ εἴκοσιν, καὶ ὁ Νη̃σις[^26fa5a26-b884-4e21-8ecc-8a984334a2bf] του̃ Βόργυος[^e93f07fb-4574-488e-a6d2-9a3ad7cbe5eb], ἵναπερ καὶ Ἡράκλεια ἄκρα ἀνέχει, σταδίους
ἑξήκοντα. ἀπὸ δὲ Νήσιος[^8b01d30c-37e2-4b5c-b926-fdefc7a64181] ἐς Μασαϊτικὴν στάδιοι ἐνενήκοντα. 

ἐνθένδε ἐς Ἀχαιου̃ντα στάδιοι ἑξήκοντα, ὅσπερ
ποταμὸς διορίζει Ζιλχοὺς καὶ Σανίγας. Ζιλχω̃ν βασιλεὺς
Σταχέμφαξ· καὶ οὑ̃τος παρὰ σου̃ τὴν βασιλείαν
ἔσχεν. ἀπὸ Ἀχαιου̃ντος ἐς Ἡράκλειαν ἄκραν πεντήκοντα 
καὶ ἑκατὸν στάδιοι. ἐνθένδε ἐς ἄκραν, ἵναπερ
σκέπη ἐστὶν ἀνέμου θρᾳσκίου καὶ βορρα̃, ὀγδοήκοντα
καὶ ἑκατόν. ἐνθένδε ἐς τὴν καλουμένην Παλαιὰν Λαζικὴν 
εἴκοσι καὶ ἑκατὸν στάδιοι. ἐνθένδε ἐς τὴν Παλαιὰν
Ἀχαΐα[^ff320d7d-da3f-4ff6-96a1-e1f409187dc4]ν πεντήκοντα καὶ ἑκατόν, καὶ ἔνθεν ἐς
Πάγρας λιμένα πεντήκοντα καὶ τριακόσιοι. ἀπὸ δὲ Παγρω̃ν
λιμένος ἐς Ἱερὸν λιμένα ὀγδοήκοντα καὶ ἑκατόν.
ἐνθένδε ἐς Σινδικὴν τριακόσιοι.
ἀπὸ σὲ Σινδικη̃ς ἐς Βόσπορον τὸν Κιμμέριον καλούμενον

καὶ πόλιν του̃ Βοσπόρου Παντικάπαιον τεσσαράκοντα 
καὶ πεντακόσιοι. ἐνθένδε ἐπὶ Τάναϊν ποταμὸν
ἑξήκοντα, ὃς λέγεται ὁρίζειν ἀπὸ τη̃ς Ἀσίας τὴν
Εὐρώπην. καὶ ὁρμα̃ται μὲν ἀπὸ λίμνης τη̃ς Μαιώτιδος,
ἐσβάλλει δὲ ἐς θάλασσαν τὴν του̃ Εὐξείνου Πόντου.
καίτοι Αἰσχύλος ἐν Προμηθει̃ Λυομένῳ τὸν Φα̃σιν ὅρον 
τη̃ς Εὐρώπης καὶ τη̃ς Ἀσίας ποιει̃. λέγουσι γου̃ν αὐτῳ̃
οἱ Τιτα̃νες πρὸς τὸν Προμηθέα ὅτι
ἥκομεν 
τοὺς σοὺς ἄθλους τούσδε, Προμηθευ̃,
δεσμου̃ τε πάθος τόδ᾽ ἐποψόμενοι.
ἔπειτα καταλέγουσιν ὅσην χώραν ἐπη̃λθον· 
τῃ̃ μὲν δίδυμον χθονὸς Εὐρώπης
μέγαν ἠδ᾽ Ἀσίας τέρμονα Φα̃σιν.
τη̃ς δὲ λίμνης τη̃ς Μαιώτιδος περίπλους ἐν κύκλῳ λέγεται 
σταδίων ἀμφὶ τοὺς ἐνακισχιλίους. ἀπὸ δὲ Παντικαπαίου 
ἐς κώμην Καζέκα ἐπὶ θαλάσσῃ ᾠκισμένην στάδιοι
εἴκοσι καὶ τετρακόσιοι. ἐνθένδε ἐς Θευδοσίαν πόλιν
ἐρήμην στάδιοι ὀγδοήκοντα καὶ διακόσιοι. καὶ 

αὕτη παλαιὰ ἠ̃ν Ἑλλὰς πόλις Ἰωνική, Μιλησίων ἄποικος,
καὶ μνήμη ἐστὶν αὐτη̃ς ἐν πολλοι̃ς γράμμασιν. ἐνθένδε
ἐς λιμένα Σκυθοταύρων ἔρημον στάδιοι διακόσιοι·
καὶ ἔνθεν ἐς Λαμπάδα τη̃ς Ταυρικη̃ς στάδιοι ἑξακόσιοι.
ἀπὸ δὲ Λαμπάδος ἐς Συμβόλου λιμένα, Ταυρικὸν καὶ του̃τον, στάδιοι εἴκοσι καὶ πεντακόσιοι. καὶ
ἔνθεν ἐς Χερρόνησον τη̃ς Ταυρικη̃ς ὀγδοήκοντα καὶ ἑκατόν.
ἀπὸ δὲ Χερρονήσου ἐς Καρκινι̃τιν στάδιοι ἑξακόσιοι,
καὶ ἀπὸ Καρκινίτιδος ἐς Καλὸν λιμένα, Σκυθικὸν
καὶ του̃τον, ἄλλοι ἑπτακόσιοι.
ἐκ δὲ Καλου̃ λιμένος ἐς Ταμυράκην τριακόσιοι· ἔσω
δὲ τη̃ς Ταμυράκης λίμνη ἐστὶν οὐ μεγάλη. καὶ ἔνθεν ἐς
τὰς ἐκροὰς τη̃ς λίμνης ἄλλοι τριακόσιοι. ἐκ δὲ τω̃ν
ἐκροω̃ν τη̃ς λίμνης ἐς Ἠϊόνας στάδιοι ὀγδοήκοντα καὶ
τριακόσιοι. καὶ ἔνθεν ἐς ποταμὸν Βορυσθένην πεντήκοντα καὶ ἑκατόν. κατὰ δὲ τὸν Βορυσθένην ἄνω πλέοντι
πόλις Ἑλλὰς ἄνομα Ὀλβία πεπόλισται. ἀπὸ δὲ Βορυσθένους
σθένους ἐπὶ νη̃σον σμικράν, ἐρήμην καὶ ἀνώνυμον, 
στάδιοι ἑξήκοντα. καὶ ἔνθεν ἐς Ὀδησσὸν ὀγδοήκοντα.
ἐν Ὀδησσῳ̃ ὅρμος ναυσίν. ἀπὸ δὲ Ὀδησσου̃ ἔχεται Ἰστριανω̃ν λιμήν. στάδιοι ἐς αὐτὸν πεντήκοντα καὶ διακόσιοι.
ἐνθένδε ἔχεται Ἰσιακω̃ν λιμήν. στάδιοι ἐς αὐτὸν πεντήκοντα.
καὶ ἔνθεν ἐς τὸ Ψιλὸν καλούμενον στόμα του̃
Ἴστρου διακόσιοι καὶ χίλιοι. τὰ δὲ ἐν μέσῳ ἔρημα καὶ ἀνώνυμα.
κατὰ του̃το μάλιστα τὸ στόμα ἐπ᾽ εὐθὺ πλέοντι ἀνέμῳ
ἀπαρκτίᾳ ἰδίως τό πέλαγος νη̃σος πρόκειται, ἥντινα
οἳ μὲν Ἀχιλλέως νη̃σον, οἳ δὲ Δρόμον Ἀχιλλέως, οἳ δὲ
Λευκὴν ἐπὶ τη̃ς χρόας ὀνομάζουσιν. ταύτην λέγεται Θέτις
ἀνει̃ναι τῳ̃ παιδί, καὶ ταύτην οἰκει̃ν τὸν Ἀχιλλέα. καὶ νεώς ἐστιν ἐν αὐτῃ̃ του̃ Ἀχιλλέως, καὶ ξόανον τη̃ς
παλαια̃ς ἐργασίας. ἡ δὲ νη̃σος ἀνθρώπων μὲν ἐρήμη

ἐστίν, νέμεται δὲ αἰξὶν οὐ πολλαι̃ς. καὶ ταύτας ἀνατιθέναι
λέγονται τῳ̃ Ἀχιλλει̃ ὅσοι προσίσχουσι. καὶ ἄλλα
πολλὰ ἀναθήματα ἀνάκειται ἐν τῳ̃ νεῳ̃, φιάλαι καὶ δακτύλιοι
καὶ λίθοι τω̃ν πολυτελεστέρων, καὶ ἐπιγράμματα,
τὰ μὲν Ῥωμαι̃κω̃ς τὰ Ἑλληνικω̃ς πεποιημένα ἐν ἄλλῳ
καὶ ἄλλῳ μέτρῳ, ἔπαινοι του̃ Ἀχιλλέως. ἔστιν δὲ ἃ καὶ 
του̃ Πατρόκλου· καὶ γὰρ καὶ τὸν Πάτροκλον τιμω̃σιν
σὺν τῳ̃ Ἀχιλλει̃ ὅσοι τῳ̃ Ἀχιλλει̃ χαρίζεσθαι ἐθέλουσιν. 
ὄρνιθες δὲ πολλοὶ αὐλίζονται ἐν τῃ̃ νήσῳ, λάροι καὶ αἴθυιαι
καὶ κορω̃ναι αἱ θαλάσσιαι τὸ πλη̃θος οὐ σταθμητοί.
οὑ̃τοι οἱ ὄρνιθες θεραπεύουσιν του̃ Ἀχιλλέως τὸν 
νεών. ἕωθεν ὁσημέραι καταπέτονται ἐς τὴν θάλασσαν·
ἔπειτα ἀπὸ τη̃ς θαλάσσης βεβρεγμένοι τὰ πτερὰ σπουδῃ̃
αὐ̃ ἐσπέτονται ἐς τὸν νεών, καὶ ῥαίνουσιν τὸν νεών.
ἐπειδὰν δὲ καλω̃ς ἔχῃ, οἳ δὲ ἐκκαλλύνουσιν αὐ̃ τὸ ἔδαφος τοι̃ς πτεροι̃ς.
οἳ δὲ καὶ τάδε ἱστορου̃σιν. τω̃ν προσεσχηκότων τῃ̃

νήσῳ ἱερει̃α τοὺς μὲν ἐξεπίτηδες πλέοντας ἐς αὐτὴν ἐπὶ 
ται̃ς ναυσὶν κομίζειν, καὶ τούτων τὰ μὲν καταθύειν τὰ
δὲ ἀφιέναι τῳ̃ Ἀχιλλει̃· τοὺς δέ τινας ὑπὸ χειμω̃νος 
ἐξαναγκασθέντας προσέχειν, καὶ τούτους παρ᾽ αὐτου̃
του̃ θεου̃ αἰτει̃ν ἱερει̃ον, χρωμένους περὶ τω̃ν ἱερείων, εἰ
λῳ̃όν σφισιν καὶ ἄμεινον θυ̃σαι ὅτι περ ἂν αὐτοὶ τῃ̃
γνώμῃ ἐπιλέξαιντο νεμόμενον, τιμὴν ἅμα καταβάλλοντες
τὴν ἀξίαν σφίσιν δοκου̃σαν. εἰ δὲ ἀπαγορεύοι ὁ 
χρησμός &μδαση; εἰ̃ναι γὰρ χρησμοὺς ἐν τῳ̃ νεῳ̃ &μδαση; , προσβάλλειν
τῃ̃ τιμῃ̃· εἰ δὲ ἔτι ἀπαγορεύοι, ἔτι προσβάλλειν.
συγχωρήσαντος δὲ γιγνώσκειν ὅτι ἀποχρω̃σα ἡ τιμή
ἐστιν. τὸ δὲ ἱερει̃ον ἵστασθαι ἐπὶ τῳ̃δε αὐτόματον, μηδὲ 
ἀποφεύγειν ἔτι. καὶ του̃το δὴ πολὺ ἀνακει̃σθαι τὸ ἀργύριον
τῳ̃ ἥρῳ τὰς τιμὰς τω̃ν ἱερείων.


φαίνεσθαι δὲ ἐνύπνιον τὸν Ἀχιλλέα τοι̃ς μὲν προσσχου̃σι
τῃ̃ νήσῳ, τοι̃ς δὲ καὶ πλέουσιν, ἐπειδὰν οὐ
πόρρω αὐτη̃ς ἀπόσχωσιν, καὶ φράζειν ὅποι προσσχει̃ν
τη̃ς νήσου ἄμεινον καὶ ὅποι ὁρμίσασθαι. οἳ δὲ καὶ ὕπαρ
λέγουσιν φανη̃ναί σφισιν ἐπὶ του̃ ἱστου̃ ἢ ἐπ᾽ ἄκρου του̃ κέρως τὸν Ἀχιλλέα, καθάπερ τοὺς Διοσκόρους· τοσόνδε
μόνον τω̃ν Διοσκόρων μει̃ον ἔχειν τὸν Ἀχιλλέα,
ὅσον οἱ μὲν Διόσκοροι τοι̃ς πανταχου̃ πλωιζομένοις
ἐναργει̃ς φαίνονται καὶ φανέντες σωτη̃ρες γίγνονται, ὃ
δὲ τοι̃ς πελάζουσιν ἤδη τῃ̃ νήσῳ. οἳ δὲ καὶ τὸν Πάτροκλόν σφισιν ὀφθη̃ναι ἐνύπνιον λέγουσιν. τάδε μὲν
ὑπὲρ τη̃ς νήσου τη̃ς του̃ Ἀχιλλέως ἀκοὴν ἀνέγραψα τω̃ν
ἢ αὐτω̃ν προσσχόντων ἢ ἄλλων πεπυσμένων· καί μοι
δοκει̃ οὐκ ἄπιστα εἰ̃ναι. Ἀχιλλέα γὰρ ἐγὼ πείθομαι εἴπερ
τινὰ καὶ ἄλλον ἥρω εἰ̃ναι, τῃ̃ τε εὐγενείᾳ τεκμαιρόμενος καὶ τῳ̃ κάλλει καὶ τῃ̃ ῥώμῃ τη̃ς ψυχη̃ς καὶ τῳ̃
νέον μεταλλάξαι ἐξ ἀνθρώπων καὶ τῃ̃ Ὁμήρου ἐπ᾽ αὐτῳ̃
ποιήσει καὶ τῳ̃ ἐρωτικὸν γενέσθαι καὶ φιλέταιρον, ὡς
καὶ ἐπαποθανει̃ν ἑλέσθαι τοι̃ς παιδικοι̃ς.

ἀπὸ δὲ του̃ Ψιλου̃ καλουμένου στόματος του̃ Ἴστρου ἐς τὸ δεύτερον στόμα στάδιοι ἑξήκοντα. ἐνθένδε ἐπὶ τὸ
Καλὸν καλούμενον στόμα στάδιοι τεσσαράκοντα. καὶ
ἀπὸ του̃ Καλου̃ ἐπὶ τὸ Νάρακον ὡ̃δε ὀνομαζόμενον στόμα
τέταρτον του̃ Ἴστρου στάδιοι ἑξήκοντα. ἐνθένδε ἐπὶ
τὸ πέμπτον εἴκοσι καὶ ἑκατόν, καὶ ἔνθεν ἐς Ἰστρίαν[^1b12e95a-4039-4919-8fa2-48c5509d972e] πόλιν στάδιοι πεντακόσιοι. ἐνθένδε ἐς Τομέα[^61d6ebb2-bed3-45c1-ae37-2975652c7082] πόλιν
στάδιοι τριακόσιοι. ἀπὸ δὲ Τομέως[^af239c0c-15ce-46a0-9c14-c4b86a25d889] ἐς Κάλλατιν πόλιν
ἄλλοι τριακόσιοι· ὅρμος ναυσίν. ἐνθένδε ἐς Καρω̃ν
λιμένα ὀγδοήκοντα καὶ ἑκατόν· καὶ ἡ γη̃ ἐν κύκλῳ
του̃ λιμένος Καρία κλῄζεται. ἀπὸ δὲ Καρω̃ν λιμένος ἐς Τετρισιάδα στάδιοι εἴκοσι καὶ ἑκατόν. ἐνθένδε ἐς
Βιζώνην χω̃ρον ἔρημον στάδιοι ἑξήκοντα. ἀπὸ δὲ Βιζώνης

ἐς Διονυσόπολιν στάδιοι ὀγδοήκοντα. ἐνθένδε ἐς
Ὀδησσὸν διακόσιοι· ὅρμος ναυσίν. ἐκ δὲ Ὀδησσου̃ ἐς του̃ 
Αἵμου[^e9acf180-da70-4ab5-959b-f94e8f6b7168] τὰς ὑπωρείας, αἳ δὴ ἐς τὸν Πόντον καθήκουσιν,
στάδιοι τριακόσιοι ἑξήκοντα. καὶ δευ̃ρο ὅρμος ναυσίν.
ἐκ δὲ του̃ Αἵμου[^a6b6aff2-47b6-4424-b6c2-dac97f82de05] ἐς Μεσημβρίαν πόλιν ἐνενήκοντα· 
ὅρμος ναυσίν. καὶ ἐκ Μεσημβρίας ἐς Ἀγχίαλον πόλιν
στάδιοι ἑβδομήκοντα, καὶ ἐξ Ἀγχιάλου ἐς Ἀπολλωνίαν
ὀγδοήκοντα καὶ ἑκατόν. αὑ̃ται πα̃σαι αἱ πόλεις Ἑλληνίδες 
εἰσίν, ᾠκισμέναι ἐν τῃ̃ Σκυθίᾳ, ἐν ἀριστερᾳ̃
ἐσπλέοντι ἐς τὸν Πόντον. ἐκ δὲ Ἀπολλωνίας ἐς Χερρόνησον
στάδιοι ἑξήκοντα· ὅρμος ναυσίν. καὶ ἐκ Χερρονήσου
ἐς Αὐλαίου τει̃χος πεντήκοντα καὶ διακόσιοι. ἐνθένδε
ἐς Θυνιάδα ἀκτὴν εἴκοσι καὶ ἑκατόν.
ἀπὸ δὲ Θυνιάδος ἐς Σαλμυδησσὸν στάδιοι διακόσιοι.

τούτου του̃ χωρίου μνήμην πεποίηται Ξενοφω̃ν ὁ πρεσβύτερος, 
καὶ μέχρι τούτου λέγει τὴν στρατιὰν ἐλθει̃ν τω̃ν 
Ἑλλήνων, ἡ̃ς αὐτὸς ἡγήσατο, ὅτε τὰ τελευται̃α σὺν Σεύθῃ
τῳ̃ Θρᾳκὶ ἐστράτευσεν. καὶ περὶ τὴς ἀλιμενότητος του̃ 
χωρίου πολλὰ ἀνέγραψεν, ὅτι ἐνταυ̃θα ἐκπίπτει τὰ πλοι̃α
χειμω̃νι βιαζόμενα, καὶ οἱ Θρᾳ̃κες οἱ πρόσχωροι ὅτι ὑπὲρ
τω̃ν ναυαγίων ἐν σφίσιν διαμάχονται. ἀπὸ δὲ Σαλμυδησσου̃ 
ἐς Φρυγίαν στάδιοι τριάκοντα καὶ τριακόσιοι.
ἐνθένδε ἐπὶ Κυανέας εἴκοσι καὶ τριακόσιοι. αὑ̃ται δὲ αἱ
Κυάνεαί εἰσιν, ἃς λέγουσιν οἱ ποιηταὶ πλαγκτὰς πάλαι
εἰ̃ναι, καὶ διὰ τούτων πρώτην ναυ̃ν περα̃σαι τὴν Ἀργώ,
ἥτις ἐς Κόλχους Ἰάσονα ἤγαγεν ἐκ δὲ Κυανέων ἐπὶ τὸ 
ἱερὸν του̃ Διὸς του̃ Οὐρίου, ἵναπερ τὸ στόμα του̃ Πόντου,
στάδιοι τεσσαράκοντα. ἐνθένδε ἐς λιμένα Δάφνης
τη̃ς Μαινομένης καλουμένης στάδιοι τεσσαράκοντα. ἀπὸ
δὲ Δάφνης ἐς Βυζάντιον ὀγδοήκοντα. τάδε μὲν καὶ τὰ
ἀπὸ του̃ Βοσπόρου του̃ Κιμμερίου ἐπὶ Βόσπορον τὸν
Θρᾴκιον καὶ πόλιν Βυζάντιον.

[^e4801186-cf14-4184-b1a0-b07340fbd108]: http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.04.0064:alphabetic+letter%3DA:entry+group%3D12

[^8b844f2a-e0b9-40dd-9548-6fdf007fb1bd]: see previous entry

[^3f0e226b-f6c9-4ce9-9aa3-3cacc0744d1e]: http://en.wikipedia.org/wiki/Tyana

[^52c64089-01c8-4a73-99dd-d28afc6c5af9]: The river (in Pleiades) or a settlement (not in Pleiades)?

[^7010dcd9-ac7f-4bc7-9d87-fd87b9e3c966]: See previous note

[^40ffa3fe-073b-4a5f-b4c1-c3f963edfa48]: The river (in Pleiades) or a settlement (not in Pleiades)?

[^6d593939-9e8f-486a-8431-83cb35e55163]: The river or the settlement?

[^ad2d2701-8891-4e9b-802e-8cd684bed985]: The people used as a way of defining borders

[^95271f3b-db1a-4e37-af15-89fdf901eb5e]: People used to define a place

[^c6d1ecd7-0a20-4133-b7bd-2af85cba54f0]: See previous

[^668d7d29-7405-450a-99ad-f9195aa4dffb]: People defining a place/region

[^e7fa8522-c312-4300-b61a-3154b161c341]: See previous

[^c6c49c88-bd9f-4fb7-8dfe-7f9c7d6cb743]: Probably the Kimmerian Bosporus, as per the previous entry

[^194829e5-9138-471b-8540-0818df3d50f7]: See previous note

[^6dd6a6b3-4297-43fc-a760-2e88c193f5f8]: Is this a town rather than the river?

[^26fa5a26-b884-4e21-8ecc-8a984334a2bf]: Is this a town rather than the river?

[^e93f07fb-4574-488e-a6d2-9a3ad7cbe5eb]: See previous note

[^8b01d30c-37e2-4b5c-b926-fdefc7a64181]: See previous note

[^ff320d7d-da3f-4ff6-96a1-e1f409187dc4]: The text is funny because of the off-setting in the annotation screen

[^1b12e95a-4039-4919-8fa2-48c5509d972e]: Does Istria = Histria

[^61d6ebb2-bed3-45c1-ae37-2975652c7082]: Does Tomea = Tomis

[^af239c0c-15ce-46a0-9c14-c4b86a25d889]: See previous note

[^e9acf180-da70-4ab5-959b-f94e8f6b7168]: ὑπωρεία = foot of the mountain: thus, Mount Haemon?

[^a6b6aff2-47b6-4424-b6c2-dac97f82de05]: See previous note