Caes. Gal. 1.1
Gallia est omnis divisa in partes tres, quarum unam incolunt Belgae, aliam Aquitani, tertiam qui ipsorum lingua Celtae, nostra Galli appellantur. Hi omnes lingua, institutis, legibus inter se differunt. Gallos ab Aquitanis Garumna flumen, a Belgis Matrona et Sequana dividit. Horum omnium fortissimi sunt Belgae, propterea quod a cultu atque humanitate provinciae longissime absunt, minimeque ad eos mercatores saepe commeant atque ea, quae ad effeminandos animos pertinent, important, proximique sunt Germanis, qui trans Rhenum incolunt, quibuscum continenter bellum gerunt.
Apud Helvetios longe nobilissimus fuit et ditissimus Orgetorix. Is regni cupiditate inductus coniurationem nobilitatis fecit et civitati persuasit ut de finibus suis cum omnibus copiis exirent. Totius enim Galliae imperium cupivit. Helvetii loci natura undique continentur: una ex parte flumine Rheno, latissimo atque altissimo, qui agrum Helvetium a Germanis dividit; altera ex parte monte Iura altissimo, qui est inter Sequanos et Helvetios; tertia lacu Lemanno et flumine Rhodano, qui provinciam nostram ab Helvetiis dividit.
Orgetorix legationem ad civitates finitimas suscepit. Casticus, Sequanus, auctoritate Orgetorigis inductus, regnum in civitate sua occupare constituit. Dumnorix, Haeduus, quoque ab Orgetorige inductus, regnum in civitate sua occupare constituit. Ita Orgetorix tres firmissimos populos coniunxit ut per eos totius Galliae imperium obtineret.
His rebus adducti et auctoritate Orgetorigis permoti constituerunt de finibus cum omnibus copiis exire. Omnia quae ad profectionem pertinebant comparaverunt. Iumentorum et carrorum quam maximum numerum paraverunt. Cum proximis civitatibus pacem et amicitiam confirmaverunt.
Post Orgetorigis mortem, Helvetii tamen id quod constituerant facere conabantur. Ex finibus suis cum omnibus copiis exire parabant. Cum omnia quae ad profectionem pertinent paravissent, oppida sua omnia incenderunt. Praeterea frumentum omne praeter id quod secum ferre constituerant incenderunt. Erant omnino itinera duo quibus itineribus domo exire possent; unum per Sequanos, angustum et difficile, inter montem Iuram et flumen Rhodanum; alterum per provinciam nostram, multo facilius. Nam facile transire potuerunt Rhodanum, qui fluit inter fines Helvetiorum et Allobrogum proximumque Helvetiorum finibus est Genava. Ex eo oppido pons ad Helvetios pertinet. Itaque Helvetii per fines Allobrogum ire constituerunt. Cum omnes res ad profectionem comparavissent, diem dixerunt, qua die ad ripam Rhodani omnes convenirent.